नेपालमा फार्मेसी क्षेत्रका सम्भावना र चुनौतीहरु l सबैमा बिश्व फार्मासिस्ट दिवसको शुभकामना l

  

                                                                     

फार्मेसी पेशामा आबद्द रही स्वदेश तथा विदेशमा रहनुभएको सम्पूर्ण फार्मेसी विज्ञ, फर्मासिस्ट, फर्मेसी सहायक लगायत फार्मेसी पेशासंग सम्बन्धित सम्पूर्ण व्यक्तित्व र साथीहरुमा आज पर्न गएको बिश्व फार्मासिस्ट दिवसको अवसरमा फार्मेसी पेशाको उत्तरोत्तर प्रगतिको हार्दिक मंगलमय शुभकामना व्यक्त गर्दछु l 

हाल देश अस्तिरता, महंगी,राजनीतिक उथलपुथल, आर्थिक संकट, बेरोजगारी  लगायत बिभन्न समस्याबाट गुज्रिरहेको समयमा फार्मेसी क्षेत्रमा पनि यसको असर नपरेको त कुरै  भएन l यस्तो हुदा हुदै पनि आम नागरिकको बुजाई फार्मेसी पेश  सेवा नभई व्यवसाय हो भनी हेर्ने प्रब्रिधि अन्त्य गर्न नसक्नु हाम्रो  कमजोरी  हो कि आम नागरीकले बुज्न नचाएका हुन यसमा आफैमा रहस्य रहेको छ l तथापी स्वास्थ्य क्षेत्रमै आबद्द रहनुभएका स्वास्थ्यकर्मी साथीहरुको सौतेली व्यबहारले त झन् आगोमा घिउ थपे सरह बनाएको छ l

आखिर स्वास्थ्य क्षेत्रले नै किन बुझ्दैन एउटा रोग लागेको बिरामीलाई रोग पत्ता लगाउनु मात्र उपचार भनिदैन रोग पत्ता लागे पछि त्यो बिरामीलाई लेखिएको औषधिहरु बिरामीले सहि मात्रामा सहि समयमा पूर्णरुपमा सेवन गर्ने अवस्थासम्म स्वास्थ्यकर्मीको जिम्मेवारी हुन्छ भनेर ।  त्यसैले त भन्ने गर्छन नेपाल त्यसै पछाडी परेको छैन यहाँ धेरै कारणहरु छन् ।  हरेक निजि, सरकारी अस्पतालको आफ्नै फार्मेसी संचालन गरियोस । ब्यबसाहिक रुपमा फार्मेसी संचालन गर्नु भन्दा यसलाई सेवा बनाइयोस ।  नेपाल सरकारले अस्पताल फार्मेसी सेवा  संचालन निर्देशिका २०७२ जारी गर्दापनि कति अस्पतालमा भाडामा दिएर फार्मेसी संचालन गरेको पाईएको  छ । त्यस्ता  सरकारी तथा निजि स्वास्थ्य संस्थालाई कानूनको दयारामा  ल्याएर अस्पतालको आफ्नै फार्मेसी संचालन गर्न बाध्य बनाउनु पर्छ । आउनुहोस यी कुरा छदै छन्, आज नेपालको फार्मेसी क्षेत्रको १०/१०  सम्भावना र चुनौतिहरुको बारेमा छलफल गरौँ।

चुनौतिहरु:

•  ग्रामीण क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवामा सीमित पहुँच, दुर्गम क्षेत्रमा औषधि पसलहरूको अभाव एउटा चुनौती हो । 

• सर्वसाधारण जनताका लागि आवश्यक औषधिको अपर्याप्त उपलब्धता र उपलब्ध भएका औषधि किफायती  नहुनुनु ।
•  मानकीकृत नियमहरू अभाव र प्रवर्तन संयन्त्रको अभावले गर्दा नक्कली औषधिहरूमा वृद्धिको कारण बन्न  पुगेको छ ।
• हालको अवस्था हेर्ने हो भने औषधिको उचित भण्डारण र वितरणको लागि अपर्याप्त पूर्वाधार र स्रोतहरू छन् ।
•  स्वास्थ्य सेवामा औषधिविद्हरूको भूमिका र महत्त्वबारे सीमित जागरूकता र सीमित शिक्षा हुनु पनि एउटा चुनौतीको रुपमा लिन सकिन्छ ।
• औषधिको अपर्याप्त आपूर्ति व्यवस्थापन, परिणामस्वरूप  उपलब्धतामा ढिलाइ र अत्यावश्यक औषधिहरूको भण्डारणको उचित व्यवस्था नहुनु ।
•  सहरी र ग्रामीण दुवै क्षेत्रमा दक्ष फार्मासिस्ट र तालिमप्राप्त फार्मेसी कर्मचारीको अभावहुनु पनि फार्मेसी क्षेत्रको एक चुनौती हो ।
• फार्मेसी सम्बन्धी चुनौतिहरू सम्बोधन गर्न सरकार, निजी क्षेत्र र अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरू बीच सीमित सहकार्य पनि एक चुनौती हो । 
• फार्मेसीहरू बीच उच्च प्रतिस्पर्धा हुनु, मूल्यमा  दबाब हुनु  र कम  मार्जिन नेतृत्व पनि एउटा चुनौती हो । 
• सीमित अनुसन्धान र विकास क्षमताहरूले गर्दा ,नवीन औषधि उत्पादनहरूको विकासमा बाधा पुर्‍याउने गरेको छ ।

सम्भावनाहरु : 

 

•    बढ्दो जनसंख्या र परिवर्तनशील स्वास्थ्य सेवा आवश्यकताहरूको कारण औषधि उत्पादनहरूको बढ्दो माग रहेको छ ।
•    फार्मेसी सञ्चालनहरूमा प्रविधिको एकीकरण, जस्तै अनलाइन परामर्श र डिजिटल स्वास्थ्य रेकर्डहरूको व्यवस्थाको विकास गर्ने सकिने छ  । 
•      स्वास्थ्य बीमा कभरेजको विस्तार, किफायती र औषधिको पहुँचमा वृद्धि गर्न सकिने छ ।
•      जेनेरिक औषधि नीतिहरूको परिचय, बिरामीहरूको लागि लागत-प्रभावी विकल्पहरू प्रवर्द्धन गर्न सकिने । 
•    प्रविधि हस्तान्तरण र ज्ञान साझेदारीको लागि अन्तर्राष्ट्रिय औषधि कम्पनीहरूसँग सहकार्य गरी काम गर्न सकिने छ ।
•    विशेष फार्मेसी सेवाहरूको विकास, जस्तै क्लिनिकल फार्मेसी र औषधि हेरचाह सम्बन्धि सेवाहरु उपलब्द गर्न सकिनेछ ।
•     अनुसन्धान र विकासमा बढ्दो ध्यानले गर्दा , नयाँ औषधि र उपचार विकल्पहरूको खोजमा औषधि क्षेत्रको नेतृत्व भूमिकादाही हुने देखिन्छ  ।
•      नियमन र गुणस्तर नियन्त्रण सुधार गर्न राष्ट्रिय औषधि नीतिहरूको कार्यान्वयन।
•     प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा र सामुदायिक स्वास्थ्य प्रवर्द्धनमा आफ्नो भूमिका विस्तार गर्न फार्मासिस्टहरूका लागि अवसरहरू।
•      फार्मेसी पेशाकर्मीहरुको  सीप र दक्षताहरू सुधार गर्न प्रशिक्षण र शिक्षा कार्यक्रमहरूमा लगानी।